Meer dan de helft van de orka’s die in de oceanen rondzwemmen, dreigt te verdwijnen door chemische vervuiling. Dat meldt een internationaal team onderzoekers in het vakblad Science.
De dieren worden wereldwijd bedreigd doordat ze vergiftigd worden door PCB’s, oftewel polychloorbifenylen. En hoewel het gebruik en de productie daarvan al meer dan 30 jaar geleden aan banden werd gelegd, zijn ze toch nog hardnekkig aanwezig in het milieu, en dus ook in de oceanen. De stoffen breken namelijk erg moeizaam af. Zo hebben wetenschappers zelfs hoge concentraties van dergelijke stoffen aangetroffen in dieren die op een diepte van 11 kilometer leven.
Helft van orka’s gaat verdwijnen doordat ze vergiftigd worden door chemische vervuiling door de mens
FOTO: AFP
Vooral orka’s worden door die giftige stoffen getroffen. Dat komt omdat ze andere dieren opeten die zelf verhoogde concentraties aan PCB’s in hun bloed en vetweefsel hebben. Daardoor hebben orka’s de hoogste concentraties PCB’s in hun weefsel van alle zoogdieren. Wetenschappers vonden in sommige orka’s concentraties tot 1.300 milligram per kilo vet. Ter vergelijking: concentraties van 50 milligram per kilogram vet kunnen al leiden tot verstoring van het immuunsysteem en kunnen leiden tot vruchtbaarheidsproblemen. “We zien dat vanaf PCB-concentraties van 30 milligram per kilogram vet populaties al niet meer groeien en soms zelfs afnemen. De zwaarst getroffen orkapopulaties krimpen jaarlijks met één tot twee procent”, klinkt het bij de onderzoekers. Soms kan de vergiftiging zelfs zo erg zijn dat de dieren die eraan sterven als chemisch afval moeten behandelden.
Op basis van computermodellen simuleerden de wetenschappers de gevolgen voor de orkapopulatie wereldwijd van die hoge concentraties PCB’s. Daaruit bleek dat meer dan de helft van de orkapopulatie bedreigd wordt. In sommige gebieden verwachten de onderzoekers over 30 tot 40 jaar geen orka’s meer aan te treffen.
Orka-apocalyps
Onderzoekers hebben het over een ‘orka-apocalyps’, zeker omdat orka’s zelfs in gezonde oceanen ‘al erg traag reproduceren. Gezonde orka’s hebben 20 jaar nodig om hun seksuele rijpheid te bereiken, en ze zijn 18 maanden drachtig. Sinds PCB’s gebruikt werden, was de populatie orka’s overigens sowieso al gehalveerd.
Een belangrijke nuance wel: niet alle leefgebieden van orka’s zijn even vervuild. Zo zijn de wateren rond Brazilië of de straat van Gibraltar bijvoorbeeld het meest vervuild. Maar daar worden dus nauwelijks nog pasgeboren orka’s gespot. En ook niet alle orka’s eten hetzelfde. Orka’s die vooral zeehonden of haaien en andere grote vissen eten, worden meer getroffen dan orka’s die kleinere vissen zoals makreel eten.
Verboden
PCB’s zijn stoffen die onder andere gebruikt werden in onder andere koelvloeistoffen, in isolatievloeistoffen, in smeermiddelen, in brandvertragers en lijm. Productie en gebruik van PCB’s zijn sinds 1985 volledig verboden. Maar omdat bijvoorbeeld een transformator waarin isolatievloeistof zit al snel 40 jaar kan meegaan, zijn er dus nog steeds machines in omloop die PCB’s bevatten.
https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20180928_03791702